Serwer Tomcat to tak zwany Kontener Servletów, tj. oprogramowanie służące do uruchamiania aplikacji WWW napisanych w Javie. Tomcat jest oprogramowaniem open-source, co oznacza że jest dostępny nieodpłatnie, zarówno do użytku domowego, jak i komercyjnego.
Pakiet instalacyjny Tomcata (wersja 6) pobieramy ze strony http://tomcat.apache.org/download-60.cgi. Dla systemu Windows możemy wybrać jedną z dwu wersji dystrybucyjnych. Jeśli chcemy zainstalować Tomcata jako serwer niezależny (usługa systemu Windows), to pobieramy Windows Service Installer. Jeśli serwerem chcemy zarządzać z poziomu IDE (np. Eclipse lub NetBeans), to powinniśmy wybrać dystrybucję w postaci archiwum ZIP.
Jeśli pobraliśmy Tomcata w postaci archiwum ZIP, to wystarczy to archiwum rozpakować. Serwerem zarządzamy wówczas za pomocą skryptów z podkatalogu bin, albo z poziomu IDE. W jaki sposób zintegrować Eclipsa z Tomcatem opisano w artykule „Tomcat i Eclipse”.
Instalacja Tomcata jako usługi systemu Windows jest dosyć prosta – przez cały proces prowadzi nas instalator. Instalacja zaczyna się od akceptacji licencji. Następnie wybieramy typ instalacji. Wymagana przestrzeń dyskowa to w każdym wypadku zaledwie kilka MB więc dla uproszczenia wybieramy tryb pełny, tj. Full (patrz ilustracja poniżej) i klikamy na guzik Next.
Następnie wybieramy katalog docelowy instalacji (może to być dowolny katalog) i jeszcze raz klikamy Next. W następnym kroku musimy określić port na którym Tomcat będzie serwował nasze aplikacje, oraz login i hasło administratora Tomcata. Wpisujemy wybrane hasło a pozostałe wartości pozostawiamy bez zmian i naciskamy guzik Next.
Na kolejnym ekranie wskazujemy lokalizację zainstalowanego uprzednio JRE (instalator powinien podpowiedzieć odpowiednią wartość, np. C:\Program Files\Java\jdk1.6.0_17\jre), które ma być używane przez Tomcata. Klikamy Next, Install i gotowe.
Na zakończenie instalator zapyta jeszcze czy chcemy uruchomić serwer – chcemy, żeby zweryfikować czy instalacja przebiegła pomyślnie, tj. czy serwer działa. Zaznaczamy więc opcję Run Apache Tomcat (powinna być zaznaczona domyślnie) i klikamy Finish.
Uruchamiamy przeglądarkę i wpisujemy adres http://localhost:8080/. Powinniśmy ujrzeć konsolę administracyjną serwera, jak pokazano poniżej.
Tomcat na systemie Windows instaluje się jako usługa systemowa i zarządzamy nim tak jak każdą inną usługą systemową. Aby ułatwić to zadanie Tomcat dostarcza małą aplikacyjkę (bin\tomcat6w.exe), którą możemy uruchomić klikając na ikonę widoczną w pasku zadań. Klikamy na tą ikonę, aby uruchomić aplikację.
W polu Startup Type możemy wybrać jedną z trzech wartości. Jeśli chcemy aby serwer uruchamiał się automatycznie wraz z uruchomieniem systemu operacyjnego należy wybrać opcję Automatic (opcja domyślna). W przeciwnym wypadku wybieramy opcję Manual i serwer uruchamiamy oraz wyłączamy klikając na guziki odpowiednio Start i Stop.